Rigging in de evenementenbranche

Stage Freaks heeft vele jaren ervaring met rigging: werken op hoogte in de evenementenbranche. Niet alleen verkopen we materialen en uitrusting om dit mogelijk te maken, maar ook geven we praktijkondersteuning. Dat doen we door het geven van cursussen, het keuren van je materiaal en het delen van kennis. Hier lees je van alles over rigging.

---

Wat is rigging

Rigging is het aanbrengen op hoogte van audiovisuele apparatuur en decorelementen. Bij het op- en afbouwen van evenementen is dit de normaalste zaak van de wereld. Voor rigging heb je de juiste materialen en uitrusting nodig. Zo kun je allerlei artistieke effecten creëren. Ook op het technische vlak zijn er goede redenen om te riggen. Bijvoorbeeld:

• Geluidssystemen hebben zo een groter bereik en het geluid wordt niet geblokkeerd
• Video en decorelementen zijn goed zichtbaar op hoogte
• Met licht kun je mooie dingen doen en het effect is heel anders dan wanneer je alleen met licht op de grond werkt
• Apparaten en decor op hoogte staan niet in de weg en worden dus niet omgegooid. Je hebt daarmee meer ruimte die je kunt gebruiken voor veiligheid of voor artistieke zaken.

Mooie verlichting aan trussen dankzij rigging

---

Wat gaat er aan het riggen vooraf?

Nogal wat ...

• Het is precies bekend wat er allemaal omhoog gebracht moet worden
• Een riggingtekening en een tabel laten de positie en gewicht zien van deze objecten. Ook de oppervlakte kan een rol spelen ter bepaling van de windbelasting
• De tekening en tabel vormen de basis van het puntlastenplan
• Het puntlastenplan laat zien waar, hoe en met welke middelen de objecten omhoog gebracht gaan worden
• De grootte van de puntlasten wordt ook aangegeven, net als de aanwezigheid en grootte van dynamische factoren die ontstaan tijden het hijsen. Ook de windbelasting hoort daarbij
• Het puntlastenplan vormt de basis van het spantlastenplan. Op het spantlastenplan staat aangegeven hoe het puntlastenplan van invloed is op de constructie waarin het evenement plaatsvindt. Dat kan een podiumoverkapping zijn, maar ook een complete evenementenhal. Alle krachten die op de constructie uitgeoefend gaan worden weergegeven
• De riggingtekening, het puntlastenplan en het spantlastenplan gaan ter beoordeling naar de verantwoordelijke voor de zaal of de leverancier van de constructie
• Na akkoord kan het riggen beginnen
• Elke verandering in tekening en plannen worden weer beoordeeld door de verantwoordelijke voor de zaal of de leverancier van de constructie.

Voorbeeld van een riggingtekening

---

Theatertrekken

De grotere theaters hebben vaak indrukwekkende hijsinstallaties op de stage, de z.g. theatertrekken. Dit zijn lange metalen buizen die over de hele breedte van de stage hangen. Theatertrekken zijn geschikt voor het hijsen van zowel punt- als lijnlasten.

• Bij een puntlast wordt een constructiedeel belast. De oppervlakte van het belaste vlak is klein in verhouding tot het constructiedeel. Als je bv. een spot omhoog hijst is dat een puntlast
• Bij een lijnlast is de lengte van het belaste vlak veel groter dan de breedte. Een horizontaal getakelde truss is dus een lijnlast
• Puntlasten van ongeveer gelijke grootte kun je ook aaneenschakelen tot een lijnlast.

Theatertrekken omlaag

---

Veilig werken op hoogte

• Bij riggingwerkzaamheden werk je vaak op hoogte. Meestal ga je omhoog in een cherrypicker (hoogwerker) of klimmend. In beide gevallen zul je gebruik maken van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s). Onder valbeveiliging lees je alles over klimmen en valbeveiliging.
• Het kan zijn dat er op hoogte permanente valbeveiligingsvoorzieningen aanwezig zijn. Dergelijke collectieve voorzieningen zijn dan bedoeld voor iedereen die daar werkt. Een hek op een podium of steigers zijn hier voorbeelden van. Typisch voor werken op hoogte in de evenementenbranche is de catwalk, een brug bovenin de zaal.

Twee catwalks op hoogte

---

De riggers

• Rigger werkvoorbereider - Deze doet de technische voorbereiding zoals riggingtekening, puntlastenplan en spantlastenplan. De werkvoorbereider heeft overleg met de constructeur. Deze laatste is verantwoordelijk voor de beoordeling van de opzet en berekeningen.
• Rigger projectleider - Is verantwoordelijk voor de rigging van een productie. Kan constructieve zaken beoordelen en uitvoeren.
• Klimmend rigger - Werkt vooral op hoogte. Kan een enkele last op de juiste manier aanslaan.
• Grondrigger - Werkt vooral op de grond. Kan een enkele hijsketen op de juiste manier samenstellen.

---

Omstanders bij rigging

• De werkplek moet zoveel mogeljk vrij zijn. Dit is de verantwoordelijkheid van de grondrigger.
• Medewerkers op het terrein dragen een veiligheidshelm en veiligheidsschoenen.
• Bezoekers op het terrein dragen een veiligheidshelm.

---

Hijsen tijdens een evenement

Het komt voor dat artiesten en objecten tijdens het event opgehesen en verplaatst worden. Dat gebeurt zelfs met hele truss-constructies.

• De apparatuur moet hiervoor speciaal ontworpen zijn en voldoen aan de CWA 15902-1 en CWA 15902-2.
• De medewerkers moeten opgeleid zijn voor deze werkzaamheden.
• Het uitvoeren van de werkzaamheden moet gerepeteerd worden.
• Voor het hijsen van personen moet er een werkbeschrijving in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RIE&E) staan.

---

Steiger- en podiumbouw

• Hiervoor geldt de COBc-richtlijn. Dit is geen wetgeving. De gemeente kan met dit document de bouwsels toetsen. De gemeente heeft ook meestal de rol van bevoegd gezag.
• Wat in de evenementenbranche wordt neergezet, kun je niet vergelijken met de bouw. Een steiger is in de branche niet hetzelfde als de gewone bouwsteiger. Vandaar dat er voor de branche speciale normeringen zijn.

---

Constructies

Gebruikelijke constructies in de evenementenwereld zijn:

• Podia, vloeren en draaiplateaus
• Opgehangen constructies zoals platforms
• Torens
• Trappen, liften en bruggen

---

Podia

• Bij podia is vaak sprake van overkappingen met zeildoek. Dit moet sterk en brandwerend zijn. Vanwege de wind wordt vaak een zijkant opengelaten. Het gebeurt dat zeildoek weggehaald moet worden i.v.m. harde wind. Windverbanden worden bij de bouw ook gebruikt. Windverbanden zijn kruisen of schoren in een wand of dak. Ze houden de constructie stijf.
• De rand van het podium wordt vaak dichtgemaakt met stof, de z.g. afrok. Het aanbrengen van het materiaal noemen we daarom ‘afrokken’. Het materiaal moet op zijn minst brandvertragend zijn.
• De vloer van het podium kun je fijn afwerken met marley. Dit rubberen materiaal is geschikt voor dansers. Vandaar dat de vloer ook de balletvloer wordt genoemd.

Een windverband tussen twee kolommen